Otyłość to przewlekła choroba, która wymaga kompleksowego podejścia do leczenia. Oprócz zmiany stylu życia, obejmującej dietę i aktywność fizyczną, w niektórych przypadkach konieczne jest zastosowanie farmakoterapii. Leki na otyłość mogą być skutecznym narzędziem w redukcji masy ciała i poprawie stanu zdrowia, ale ich stosowanie powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza.
Kiedy stosuje się leki na otyłość?
Leki na otyłość są zazwyczaj zalecane osobom, które:
- mają wskaźnik masy ciała (BMI) powyżej 30 kg/m²,
- mają BMI powyżej 27 kg/m² i co najmniej jedną chorobę współistniejącą związaną z nieprawidłową masą ciała np. cukrzyca typu 2, stan przedcukrzycowy, nadciśnienie tętnicze, obturacyjny bezdech senny czy dyslipidemia.
Rodzaje leków stosowanych w leczeniu otyłości
Obecnie na rynku dostępne są różne leki wspomagające leczenie otyłości. Działają one na różne sposoby, wpływając na apetyt, wchłanianie tłuszczów lub metabolizm. Do najczęściej stosowanych należą:
- Orlistat: hamuje wchłanianie tłuszczów z pożywienia, co prowadzi do redukcji przyjmowanych kalorii.
- Naltrekson/bupropion: to połączenie dwóch leków, które wpływają na ośrodkowy układ nerwowy, zmniejszając apetyt i chęć podjadania.
- Liraglutyd i semaglutyd: to analogi GLP-1, które naśladują działanie naturalnego hormonu, regulującego m.in. poziom cukru we krwi, uczucie sytości, łaknienie. Spowalniają także opróżnianie żołądka. Leki te stosowane są w leczeniu cukrzycy oraz nadwagi i otyłości.
- Tirzepatyd: najnowszy lek na rynku, podwójny agonista receptorów GIP i GLP-1. Mechanizm działania jest podobny do liraglutydu oraz semaglutydu. Lek ten stosowany jest w leczeniu cukrzycy oraz nadwagi i otyłości.
Skuteczność leków na otyłość
Leki na otyłość są skuteczne w redukcji masy ciała, ale ich działanie jest zróżnicowane i zależy od indywidualnych cech pacjenta. Pacjenci stosujący leki na otyłość tracą, w zależności od stosowanego preparatu, od 5% do 20% masy ciała w ciągu roku,. Należy pamiętać, że farmakoterapia jest tylko jednym z elementów kompleksowego leczenia otyłości i powinna być stosowana w połączeniu ze zmianą stylu życia.
Potencjalne skutki uboczne
Jak każdy lek, leki na otyłość mogą powodować skutki uboczne. Najczęściej występujące to:
- problemy żołądkowo-jelitowe (nudności, wymioty, zgaga, biegunka, zaparcia, bóle brzucha) – podczas stosowania orlistatu, naltreksonu/bupropionu oraz analogów GLP-1
- bóle i zawroty głowy, bezsenność, zmiany nastroju, bóle brzucha, nudności, zaparcie, wymioty, suchość w jamie ustnej – w przypadku naltreksonu/bupropionu
Bezpieczeństwo leków na otyłość:
Należy podkreślić, że leki stosowane w leczeniu otyłości są bardzo dobrze przebadane i charakteryzują się bardzo wysokim profilem bezpieczeństwa. Na szczególne miejsce w leczeniu otyłości zasługują analogi GLP-1, które oprócz największej skuteczności w zakresie redukcji masy ciała wykazują szereg korzystnych działań, obejmujący:
- Poprawę kontroli glikemii: Skutecznie obniżają poziom glukozy na czczo i po posiłkach, co przekłada się na lepsze wyrównanie cukrzycy, mierzone m.in. obniżeniem hemoglobiny glikowanej (HbA1c). Ponadto charakteryzują się niskim ryzykiem hipoglikemii: w przeciwieństwie do niektórych innych leków przeciwcukrzycowych, analogi GLP-1 rzadko powodują niedocukrzenie, ponieważ ich działanie insulinotropowe jest zależne od poziomu glukozy. Nie powodują również hipoglikemii u pacjentów, u których nie występuje cukrzyca.
- Działanie kardioprotekcyjne: Badania wykazały, że niektóre analogi GLP-1 zmniejszają ryzyko poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych, takich jak zawał serca czy udar mózgu, u pacjentów z cukrzycą typu 2 i chorobami sercowo-naczyniowymi lub wysokim ryzykiem ich wystąpienia.
- Poprawa profilu lipidowego: Mogą przyczyniać się do obniżenia poziomu cholesterolu LDL („złego” cholesterolu) i trójglicerydów oraz podwyższenia cholesterolu HDL („dobrego” cholesterolu).
- Obniżenie ciśnienia krwi: U niektórych pacjentów obserwuje się niewielkie obniżenie ciśnienia tętniczego.
- Działanie przeciwzapalne: Wykazują działanie przeciwzapalne, co może mieć korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy i inne procesy chorobowe.
Podsumowanie
Leki na otyłość mogą być cennym wsparciem w walce z nadmierną masą ciała, ale ich stosowanie powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza. Ważne jest, aby pamiętać, że farmakoterapia jest tylko jednym z elementów kompleksowego leczenia otyłości i powinna być stosowana w połączeniu ze zmianą stylu życia.